ABD’den Çin’e: Çatışma yahut soğuk savaş peşinde değiliz
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, global sıkıntıların tahlilinde Beijing ile çalışmaları gerektiğini, fakat Çin idaresinin artan agresifliği karşısında milletlerarası sistemi muhafazaya kararlı olduklarını belirterek, “Biz çatışma yahut yeni bir soğuk savaş peşinde değiliz, tersine bunlardan kaçınmaya kararlıyız” dedi.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin‘in Ukrayna’ya yönelik saldırısını “uluslararası tertibe yönelik bir saldırı” halinde niteleyen Blinken, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine yönelik bu akınları hiçbir biçimde kabul etmediklerini ve memleketler arası tertip içinde bu temel unsurları savunmaya devam edeceklerini kaydetti.
‘Çin memleketler arası sistemi yine şekillendirmeyi arzuluyor’
Blinken, ABD’nin Çin yahut öteki bir ülke ile yeni bir soğuk savaş arayışında olmadığını vurgulayarak, “Uluslararası tertibe karşı Çin’in ortaya koyduğu uzun vadeli en önemli meydan okuma karşısında dikkatliyiz. Çin, hem memleketler arası sistemi yine şekillendirmeyi dilek eden hem de ekonomik, diplomatik, askeri ve teknolojik olarak bunu yapacak güce sahip olan tek ülkedir” dedi.
‘Yatırım yap, ittifak kur ve rekabet et’
ABD’nin Çin’le bağlarındaki orta vadeli vizyonuna değinen Blinken, “Başkan Biden’ın da belirttiği üzere içinde bulunduğumuz bu on yıl, gelecek uzun yıllar açısından belirleyici olacaktır. İçeride ve dışarıda atacağımız adımlar yakın gelecekteki durumumuzu belirleyecektir. Bu yüzden bizim vizyonumuz şu üç söz ile özetlenebilir: yatırım yap, ittifak kur ve rekabet et” diye konuştu.
Blinken, kelamlarına şöyle devam etti: “ABD ile Çin, öngörülebilir bir gelecekte (sorunların tahlili konusunda) birbiriyle muhatap olmalıdır. Bu yüzden Çin’le münasebetimiz, şu anki en karmaşık ve en fazla sonuç üretecek ilişkimizdir. Biz çatışma yahut yeni bir soğuk savaş peşinde değiliz, tersine bunlardan kaçınmaya kararlıyız. Çin’in büyük bir güç olma rolünü engellemeye ya da onu durdurmaya çalışmıyoruz, lakin memleketler arası hukuku, unsurları ve kurumlarını savunmaya devam edeceğiz.”
Salgın sürecine karşın geçen yıl 100 binden fazla Çinli öğrenciye eğitim vizesi verdiklerini hatırlatan Blinken, ABD’de bilim ve teknoloji alanında doktora yapmış Çinli öğrencilerin yüzde 80’inin Amerika’da kalmayı seçtiklerini lisana getirdi.
‘Tayvan siyasetimiz değişmedi’
Blinken, Tayvan’ın güvenliği konusundaki konumlarının değişmediğini söz ederek, “ABD’nin bu husustaki yaklaşımı uzun yıllardır dengeli formda devam etmektedir. Tayvan’ı bağımsız bir ülke olarak tanımıyoruz. Lider Biden’ın da lisana getirdiği üzere ABD ‘Tek Çin’ siyasetine bağlı kalmaya devam edecektir” değerlendirmesini yaptı.
Pekin’in global iktisada entegre olduğunun altını çizen Blinken, ABD ile Çin ortasındaki ticari süreçlerde kimi alanlarda önemli eşitsizlikler bulunduğunu Çinli üreticilerin Amerikan pazarına erişiminin çok kolay olduğunu belirtti.
ABD, Güney Çin Denizi’nde artan tansiyonu daha da tetikleyecek bir adım attı. ABD idaresi, Tayvan lehine bir adım atarak ikili bağlar bilgi formundan “Tek Çin politikası”nı çıkarmıştı. Tayvan Dışişleri’nden ise hususa ait yapılan açıklamada kararın memnuniyetle karşılandığı belirtilerek, “Pentagon’un çıkıp ÇHC’nin rutin ‘tek Çin ilkesi’ büyüsünü bozduğunu gördüğümüze sevindik. Özgür ve demokratik Tayvan, komünist idare altında olmak istemiyor” tabirlerine yer verilmişti.
Çin Konutu
Blinken “China House” (Çin Evi) projesinden de bahsetti. Çin Konutu, ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından kurulacak bir takıma verilen isim. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın sitesinde yer alan bilgilere nazaran Çin Konutu, ABD’li diplomatlardan oluşacak bu gruba ABD’nin Çin’deki büyükelçiliğinde çalışanlar da dahil olacak. Sözkonusu proje, ABD’nin Çin siyasetini, meseleler ve bölgeler ortasında koordine edecek ve uygulayacak bakanlık çapında entegre bir grubu kapsıyor. Blinken’ın, milletlerarası sistemi tekrar biçimlendirme niyetindeki tek ülkenin Çin olduğunu, Çin Konutu isminde pek çok ülke ve soruna yönelik siyaset koordine edip uygulayacak kısım kuracaklarını duyurması ABD Lideri Joe Biden’ın Asya ziyaretlerinden sonra gerçekleşti.
Memleketler arası basında Biden’ın 5 gün süren Asya ziyaretleri Rusya ve Ukrayna ortasında devam eden savaş üzerinden Çin’e yönelik “açık bir Tayvan mesajı” olarak yorumlanmıştı. Biden, lider olarak birinci sefer ziyaret ettiği Asya’da evvel, Güney Kore’ye giderek başşehir Seul’de ülkenin yeni Devlet Lideri Yoon Seok-youl ile bir ortaya gelmiş, akabinde Japonya’ya giderek Tokyo mesken sahipliğinde düzenlenen Quad Başkanlar Tepesi’ne katılmıştı.
ajanslar/halktv.com.tr Dış Haberler
