Bu bir soygun: Enflasyon kimi fakirleştiriyor, kimi zenginleştiriyor?
Enflasyon gelirde erime demek. Kolay gerçek, tamam. Pekala ancak kimin gelirlerinde erime? Herkesin değil.
Türkiye’nin önde gelen şirketleri geçtiğimiz günlerde bu yılın birinci üç ayına dair bilançolarını açıkladılar. Ortaya çıkan gerçek: Şirketler (Çoğu) gelirlerini ve kârlarını enflasyonun üzerinde artırmış.
Birkaç örneğe bakalım: Sabancı Holding, yılın birinci çeyreğinde gelirlerini bir evvelki yıla nazaran yüzde 101 artırarak 12.463 milyon TL düzeyine çıkardı. Net kârı geçen bir yılda yüzde 371 arttı.
Koç Holding’in satış gelirleri son bir yılda yüzde 188, net kârı yüzde 218 oranında artış gösterdi.
İş Bankası Grubu’nun cam şirketi Şişecam birinci çeyrekte gelirlerini yüzde 200 artırdı.
Demir çeliğin önderi Erdemir Ereğli’nin satış gelirlerindeki büyüme yüzde 180’i buldu.
Ancak asıl patlamayı bankalar yaptı. Bu yılın birinci üç ayında kârlarını bir evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 285 artırdılar…
Enflasyon oranı kaç? TÜİK’e nazaran şu anda yüzde 70. Lakin bilançolar açıklandığında yüzde 61’di. Yani şirketler enflasyonun üzerinde artırmayı başardı. Üç kat, dört kat artıranlar gırla…
Şayet birer hukuksal kişilik değil gerçek kişilik, yani vatandaş olsalardı, evvelden gelirleriyle bir alışveriş sepetini doldurabiliyorken artık üç sepet dolduruyor olacaklardı.
Pekala vatandaşlar, yani halk? Halkın büyük kısmı emeğiyle geçiniyor. Yani sabit gelirli. Sayıları tam olarak 33 milyon 851 bin kişi.
Onlara sayıları 14 milyon kişiyi bulan emeklileri de ekleyelim. Türkiye’de yaklaşık 48 milyon kişinin sabit gelirli olduğunu görürüz. Toplumun ana gövdesi. 48 milyon kişi yılda bir, bilemediniz iki defa artırım alıyor.
Geçen yıl ne kadar artırım aldılar/aldınız? Şanslı olanlar enflasyon kadar. Ancak şu andaki enflasyon kadar değil, yılbaşındaki enflasyon kadar.
Minimum ücretliler azıcık daha şanslıydı, yüzde 50 artırım aldılar.
Ortadan geçen beş ayda TÜİK’in açıkladığı resmi enflasyon yüzde 70’ye yükseldi. Yani yılbaşında yüzde 36 artırım alanların maaşı yüzde 35, yüzde 50 artırım alanların yüzde 20 eridi.
Gerçek enflasyon çok daha yüksek. Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) açıkladığı yüzde 156’yı baz alırsak gerçek gelirdeki erime daha fecî bir hal alıyor.
“Enflasyon fakirlerden alınan en adaletsiz vergidir” diyenlerin kastettiği şey işte tam da bu.
Şirketler ürettikleri eserlerin fiyatlarını belirleyebilir, gerektiğinde enflasyon kadar artırabilirler. Yani kendilerine kesilen enflasyon vergisini müşterilerine paslayabilirler. Yazının girişinde gördüğümüz bilançolar bunu net biçimde ortaya koyuyor.
Rant geliriyle, yani kira ve faizle geçinenler de enflasyondan korunma imkanına sahip. Aldığı kirayı beğenmiyorsa türlü alavere dalavere ile kiracısını çıkarıp enflasyonun da üzerinde artırım yapabilirler. (Şu anda Türkiye’de yaşanan bu.)
Bankada doları, Euro’su olanlar ise kur muhafazalı mevduattan yahut şu ortalar hazırlığı yapılan enflasyon muhafazalı tahvilden yararlanabilir. Hele bir de “süper bono” çıkarsa değmeyin keyiflerine.
Pekala bankada doları, Euro’su yahut kiraya verecek konutu olmayanlar? Halkın büyük kısmı?
Onların enflasyondan kaçma talihleri yok, gelirlerindeki erimeye katlanıyorlar, daha da katlanacaklar.
Yoksulluk artıyor, tamam. Lakin zenginlik de artıyor. 2018 Haziranındaki başkanlık seçimi sırasında dolar 4.8 liraydı, şu anda 16 lira. Döviz mevduatı olanların TL cinsinden serveti ortadan geçen dört yılda üç katına çıktı.
Birebir periyotta emlak fiyatları da uçtu. Fiyatların dörde, beşe katlandığı pek çok semt var.
Maaşlar ne oldu? 2018 yılı başında taban fiyat 425 dolardı. Bugün 265 dolar.
Bu bir servet transferidir.
Ya da eller üst, bu bir soygundur
